ỨNG DỤNG DUNG MÔI CO2 SIÊU TỚI HẠN ĐỂ LÀM TĂNG ĐỘ HÒA TAN CỦA FENOFIBRAT - MỘT NGHIÊN CỨU MỚI CÔNG BỐ CỦA NHÓM NGHIÊN CỨU TỪ VIỆN CÔNG NGHỆ DƯỢC PHẨM QUỐC GIA
(15/09/2022)
Cải thiện độ hòa tan của các dược chất kém tan là một ưu tiên
cho việc phát triển các dạng thuốc đường uống. Do độ tan kém của dược chất ảnh
hưởng đáng kể đến quá trình hấp thu và tác dụng điều trị.
Fenofibrate (FB), được chỉ định trong điều trị tăng lipid
máu, thuộc nhóm II (Tan kém, thấm tốt) trong hệ thống phân loại sinh dược học. Sự
hấp thu của FB bị giới hạn bởi độ tan kém. Giảm kích thước tiểu phân (KTTP) đến
kích thước nano met làm tăng tốc độ hòa tan của FB, do đó làm tăng sinh khả dụng
của thuốc, giảm liều sử dụng. So với phương pháp xay nghiền, kỹ thuật hấp phụ
FB lên chất mang có diện tích bề mặt lớn làm giảm KTTP dược chất và có thể đưa
dược chất về trạng thái vô định hình làm tăng độ tan của thuốc [2, 3]. Để hấp
phụ FB lên bề mặt chất mang, sử dụng CO2 siêu tới hạn (scCO2) là kỹ thuật có
tính đột phá, đổi mới. Một là, sử dụng CO2 ở trạng thái siêu tới hạn
(supercritical carbon dioxide) là công nghệ mới, có thể thay thế và khắc phục
được các nhược điểm nguy hại của dung môi hữu cơ [1]. Hai là, ở trạng thái siêu
tới hạn, CO2 có các tính chất hoá lý đặc trưng của chất lỏng và chất khí, đặc
biệt khi thay đổi điều kiện nhiệt độ áp suất, có thể thay đổi hệ số thẩm thấu,
độ nhớt và giảm sức căng bề mặt của dung môi. Qua đó, sử dụng scCO2 có thể tăng
hiệu suất trong quá trình hấp phụ các chất lên bề mặt chất mang. Ba là,
trạng thái
siêu tới hạn của CO2 đạt được ở nhiệt độ 31oC và áp suất
73,8 bar, phù hợp với các hoạt chất không bền với nhiệt và ẩm.
Trong nghiên cứu này, scCO2 hòa tan FB làm tăng khuếch tán
phân tử FB vào chất mang Aerosil 200, giúp dung dịch dược chất dễ dàng tiếp xúc
với lỗ xốp trong chất mang. Sau khi loại bỏ và thu hồi CO2, thu được bột hấp phụ
FB.
Kết quả đánh giá độ hòa tan cho thấy
bột hấp phụ FB hòa tan trên 90% dược chất sau 30 phút, tăng mạnh so với nguyên
liệu ban đầu (dưới 20% sau 30 phút). Viên nén chứa bột nghiên cứu hòa tan trên 80%
hoạt chất sau 45 phút đạt, tiêu chuẩn Dược điển Mỹ.
Kết quả phân tích kính hiển vi điện
tử quét (SEM) minh chứng tiểu phân FB ở kích thước nano. Kết quả phân tích nhiệt
vi sai (DSC) và phân tích nhiễu xạ tia X (XRD) cho thấy FB thu được ở trạng
thái vô định hình. Đây là ưu điểm của dung môi scCO2 so với các dung môi
khác trong phương pháp phấp phụ.
Kết
luận
Sử dụng scCO2 hấp phụ FB lên chất
mang có diện tích bề mặt lớn (Ae200) đã cải thiện đáng kể đặc tính vật lý của
nguyên liệu, tăng độ tan và tốc độ hòa tan của nguyên liệu. Các kết quả cho thấy
tiềm năng ứng dụng kỹ thuật này vào thực tiễn và nâng quy mô.
Các kết quả nghiên cứu trong báo
cáo này đã được nhóm nghiên cứu của GS.TS. Nguyễn Ngọc Chiến, Viện Công nghệ Dược
phẩm Quốc gia công bố trên tạp chí: The Journal of Supercritical Fluids, tháng
5 năm 2022. Xin chúc mừng thành công của Nhóm nghiên cứu!
Chi tiết: Supercritical CO2
impregnation approach for enhancing dissolution of fenofibrate by adsorption
onto high-surface area carriers, https://doi.org/10.1016/j.supflu.2022.105584